Haarlemse doodslag
| Haarlemse doodslag | ||
|---|---|---|
| Datum | 7 mei 1985 | |
| Instantie | Hoge Raad der Nederlanden | |
| Rechters | Ch.M.J.A. Moons, C. Bronkhorst, G. de Groot, H.J.M. Jeukens, C.H. Beekhuis | |
| Adv.-gen. | J.C.M. Leijten | |
| Soort zaak | strafkamer | |
| Procedure | cassatie | |
| Wetgeving | art. 287 Sr; art. 359 lid 1 en 3 Sv | |
| Onderwerp | causaliteit, redelijke toerekening | |
| Vindplaats | NJ 1985/821, m.nt. A.C. 't Hart DD 85.403 | |
| ECLI | ECLI:NL:HR:1985:AB9795 | |
Het arrest Haarlemse doodslag (HR 7 mei 1985, NJ 1985/821) is een arrest van de Nederlandse Hoge Raad dat betrekking heeft op het leerstuk van causaliteit in het strafrecht en het criterium van redelijke toerekening.
Casus
[bewerken | brontekst bewerken]Verdachte brengt op 21 mei 1983 te Haarlem met een mes een aantal steekwonden toe in het hoofd en het lichaam van het slachtoffer. Het slachtoffer komt op 28 mei 1983 te overlijden. Uit een artsenrapport blijkt dat de dood mogelijk voorkomen had kunnen worden indien er medisch gezien beter was opgetreden.
Procesgang
[bewerken | brontekst bewerken]Verdachte wordt door het hof veroordeeld voor doodslag. Hiertegen gaat verdachte in cassatie in bij de Hoge Raad. Het cassatieberoep wordt verworpen.
Rechtsvraag
[bewerken | brontekst bewerken]Voor het bewijs van doodslag is een causaal verband noodzakelijk tussen de gedraging van de verdachte en het overlijden van het slachtoffer. Kan in dit geval het overlijden van het slachtoffer redelijkerwijs aan de gedraging van de verdachte worden toegerekend? Het gaat hier dus om het leerstuk van causaliteit in het strafrecht en de toepassing van het criterium van redelijke toerekening.
Hoge Raad
[bewerken | brontekst bewerken]Het cassatieberoep wordt verworpen. De Hoge Raad overwoog:
Eerste middel
[bewerken | brontekst bewerken]5.1.1. Bij de bewezenverklaring is het hof kennelijk en terecht ervan uitgegaan dat "opzettelijk van het leven beroven" ook geschiedt op het tijdstip dat degene die zich daaraan schuldig maakt met het opzet een ander te doden zijnerzijds datgene heeft gedaan wat tot de dood van het slachtoffer leidt en niet slechts op het tijdstip waarop het slachtoffer aan het door de dader gepleegde geweld bezwijkt.
Tweede middel
[bewerken | brontekst bewerken]5.2.2. Het hof heeft (...) terecht aangenomen, dat, zelfs indien de door de raadsman geopperde mogelijkheid zou hebben bestaan [dat het slachtoffer bij eerder of ander ingrijpen van de behandelende artsen zou zijn hersteld], zulks geenszins eraan in de weg staat dat de dood van het slachtoffer als het gevolg van het eerder handelen van de verdachte wordt toegerekend aan laatstgenoemde, wiens opzet (...) op die dood was gericht.
5.2.3. In het middel wordt eveneens uit het oog verloren dat het feit dat medische zorg (...) nodig was, te wijten was aan het wangedrag van de verdachte en dat het ontbreken of tekortschieten in die zorg door anderen –daargelaten hun verantwoordelijkheid daarvoor– de verdachte niet van zijn aansprakelijkheid voor het door hem misdrevene, waarmee de dood van het slachtoffer werd nagestreefd, ontheft en hij, als de dood intreedt, aan berechting, veroordeling en bestraffing wegens 'doodslag' (...) niet behoort te ontkomen.
Relevantie
[bewerken | brontekst bewerken]Het arrest Haarlemse doodslag is van belang voor criterium van de redelijke toerekening als maatstaf voor de causaliteit, in het bijzonder in het geval er tussen de gedraging van verdachte en het overlijden van het slachtoffer medisch ingrijpen staat. Volgens annotator A.C. 't Hart kan men globaal gesproken drie situaties onderscheiden:
- De gedraging van de verdachte veroorzaakt een niet-letaal letsel dat een daadwerkelijk medisch ingrijpen vereist. Bij dit ingrijpen wordt door een grove medische fout (bijvoorbeeld het toedienen van de verkeerde vloeistof bij de narcose) de dood van het slachtoffer veroorzaakt. In dit geval zal het overlijden niet licht aan de gedraging van de verdachte worden toegerekend.
- De gedraging van de verdachte veroorzaakt een letsel dat uit zichzelf niet dodelijk is, maar waaruit complicaties ontstaan die tot de dood leiden. Hier vindt wel toerekening plaats. Zie het arrest Letale longembolie.
- De gedraging van de verdachte veroorzaakt een letsel dat uit zichzelf dodelijk is. Het overlijden had echter bij eerder, beter of ander medisch ingrijpen voorkomen geworden. Dat is het geval in het arrest Haarlemse doodslag. Ook in dit geval wordt het overlijden aan de gedraging van de verdachte toegerekend.